Od przyjaźni Muminka i Włóczykija po troskliwą naturę Mamy Muminka. Opowieści o Muminkach mogą nas wiele nauczyć o tym, jak traktować siebie nawzajem. Poznaj tematy przyjaźni i miłości oczami Muminków!
Rodzina i przyjaciele zawsze byli bardzo ważni dla Tove Jansson. Opowieści o Muminkach w wielu aspektach odzwierciedlają silne więzi, jakie łączyły ją z rodziną i przyjaciółmi oraz to jak zachęcali się nawzajem do wyrażania siebie. Podobnie jak Muminki przejawiają indywidualność i wolność jednocześnie podkreślając ważną rolę bliskości i rodziny.
„Czyż to nie jest zabawne, gdy przyjaciele dostają dokładnie to, co im odpowiada?”
Mamusia Muminka w Lato Muminków (1954)
„The Moomin way of life” ma swoje korzenie w wartościach miłości, przyjaźni, życzliwości i tolerancji. Tematy w książkach są ponadczasowe i uniwersalne, dlatego przetrwały prawie 80 lat i nadal są przyjmowane przez nowych fanów i pokolenia.
Sophia Jansson, siostrzenica Tove Jansson, wyjaśniła, że „historie o Muminkach dotyczą zasadniczo rzeczy, które są najważniejsze dla każdego – np. miłość, tolerancja, szacunek, bycie częścią rodziny i przynależność. Te rzeczy są takie same bez względu na to, skąd pochodzisz, jakiej jesteś płci, rasy, religii czy orientacji seksualnej”.
Dom muminków jest zawsze otwarty dla tych, którzy szukają schronienia. Każdy może być częścią rodziny, nawet jeśli jest innym gatunkiem – Muminki wierzą, że każdy zasługuje na traktowanie z szacunkiem. Piękne przesłanie, które powinno być centralnym punktem nie tylko Doliny Muminków, ale i całego realnego świata!
Przyjaźń w Dolinie Muminków
Przyjaźnie, które są w dolinie Muminków cechuje różnorodność oraz tolerancja. Słowa „Rodzina Muminków i ich przyjaciele” to typowe sformułowanie w książkach o Muminkach. Wyjątkowość każdego jest ceniona a początki nowej przyjaźni można już poczuć w pierwszych chwilach spędzonych z daną osobą.’’
Słońce wzeszło i świeciło im prosto w oczy, sprawiając, że mrugali. Siedzieli, machając nogami nad bieżącą wodą, czując się szczęśliwie i beztrosko. Przeżyli wiele dziwnych przygód nad tą rzeką oraz poznali wielu nowych przyjaciół.
Mamusia i Tatuś Muminka zawsze witali wszystkich swoich przyjaciół w ten sam cichy sposób, po prostu dodając kolejne łóżko i kładąc kolejny liść na stole w jadalni.
– Muminek i Włóczykij w ,,W Dolinie Muminków’’(1948)
Duet, którego przyjaźń jest centralnym punktem opowieści, to Muminek i Włóczykij; „najlepsi przyjaciele” z Doliny Muminków. Spotykają się po raz pierwszy w powieści Kometa nad Doliną Muminków (1946), gdy Muminek i Ryjek jadą do Obserwatorium. Pod koniec wspólnej podróży Muminek przedstawia rodzinie Włóczykija jako swojego najlepszego przyjaciela.
Muminek złapał ster i tratwa ruszyła w stronę lądu. „W drogę z malarzem!” krzyknął Włóczykij, podskakując radośnie. „Wyobraź sobie! Jaka frajda! Przyjechać tak daleko tylko po to, żeby mnie zobaczyć!”
„Cóż – nie do końca” zaczął Muminek, wspinając się na brzeg.
„Nieważne!” odpowiedział Włóczykij. „Najważniejsze, że tu jesteś. Zostaniesz na noc, prawda?’
– Muminek spotyka Włóczykija po raz pierwszy w Komecie nad Doliną Muminków (1946)
Przyjaźń między Muminkiem a Ryjkiem przypomina raczej relację między rodzeństwem. Ryjek przeprowadza się do Domu Muminków już w pierwszej historii o Muminkach, Małe trolle i duża powódź (1945). Towarzyszy mu w przygodach i jest całkiem zależny od Muminka, jak młodszy brat.
Obok tej przyjacielskiej trójki w Dolinie Muminków nawiązało się o wiele więcej bliskich relacji: tych, które sięgają daleko wstecz, jak Tatuś Muminka z Hodgkinsem, Muddlerem i Joxterem. Nie zabraknie i tych, które są nowe i krótkie, jak wizyta Chochlika w Dolinie Muminków. Niektóre postacie mogą nie przychodzić na myśl jako dobrzy przyjaciele ale życzliwość można znaleźć nawet u najbardziej zaciekłych osób – Mała Mi często bierze na siebie ciężar zrobienia rzeczy, których nikt inny nie chce robić.
Przyjaźń, którą cenią wszystkie postacie jest przyjaźń z naturą. Tove Jansson często używała w swojej twórczości słów „przyjazny” lub „nieprzyjazny” w odniesieniu do natury. Jej szczegółowe opisy surowych wysp, tajemniczych lasów i wzburzonego morza sprawiają, że natura jest równie ważną postacią w opowieściach, co każdy człowiek.
Ważne lekcje przyjaźni w wielu formach nadal mają wpływ na fanów Muminków na całym świecie.
W 2023 r. Czerwony Krzyżwraz z Moomin Characters uruchomił kampanię Friendship Skills with the Moomins, zapewniając bezpłatne materiały edukacyjne dla wykładowców, rodziców i opiekunów. Materiały mające na celu nauczanie dzieci umiejętności emocjonalnych są już dostępne w sześciu różnych językach!
Miłość w wielu formach
Miłość w opowieściach o Muminkach wykracza daleko poza miłość romantyczną. Jest obecna w trosce o siebie nawzajem w codziennym życiu.
Mama Muminka jest tego świetnym przykładem. Troszczy się i pielęgnuje wszystkich i wszystko wokół siebie bez żadnych oczekiwań. Szczególna więź jaką ma ze swoim synem, Muminkiem i sposób w jaki rodzina Muminków akceptuje wszystkich w rodzinie są zakorzenione w bezwarunkowej miłości do innych istot.
Ale jest też mnóstwo miłości romantycznej. Muminek jest zauroczony Panną Migotką od samego początku — tak jak Włóczykijem — a para dzieli wiele wzruszających chwil podczas przygód.
„Nie musisz sobie wyobrażać, że jesteś cudowną pięknością, bo już nią jesteś”.
– Muminek w ,,Lato Muminków’’(1954)
Spotykają się po raz pierwszy w Komecie nad Doliną Muminków (1946), kiedy Muminek ratuje Pannę Migotkę przed trującym krzakiem. Później ona ratuje go przed gigantyczną ośmiornicą.
„Ratowałabym ci życie osiem razy dziennie, gdybym tylko mogła”.
– Panna Migotka w Komecie nad Doliną Muminków 1946
Mimbla - starsza siostra Małej Mi, tęskni za miłością ii bardzo często jest w kimś zauroczona. Niestety, nie jest dobra w wyborze swoich lubych i ma pecha w miłości. W komiksach o Muminkach Mimbla zakochuje się w panu Brisku – który skupia się tylko na swojej miłości do sportów zimowych.
Historie o Muminkach zawierają również ukryte przesłania o miłości, szczególnie o miłości queer. Topik i Topcia to para przyjaciół, którzy są tak bliscy, że inni mają trudności ze zrozumieniem ich. Mają nawet swój własny język – ale ich historia jest głębsza.
Topik i Topcia w języku szwedzkim (oryginalnym języku opowieści o Muminkach) to „Tofslan i Vifslan”, co odnosi się do Tove i jej kochanki, Vivicy Bandler. Rubin o który tak bardzo dbają Topik i Topcia został zinterpretowany jako symbol zakazanej miłości między dwiema kobietami w latach 40. XX wieku.
Samotność w opowieściach o Muminkach
Wzajemne relacje również nie są usłane różami w Dolinie Muminków, co sprawia, że historie są jeszcze bardziej wiarygodne. Relacje mają głębię i niuanse.
Podczas gdy Muminek jest pod wrażeniem Włóczykija i spędza większość czasu, myśląc o nim, Włóczykij jest wolnym duchem, który często musi zostawić Muminka, aby żyć swoim włóczęgowskim życiem. Ich przyjaźń opowiada historię jednej strony, która zawsze pragnie więcej, a druga skupia się na swoich sprawach.
Książki o Muminkach pięknie opowiadają również historię samotności. O Buce często mówi się jako o uosobieniu samotności. W przeciwieństwie do wolnego ducha Włóczykija, Buka nie wybiera samotności, jej lodowata obecność po prostu przeraża innych.
Buka przechadzała się po lodzie, pogrążona w myślach, których nikt nigdy nie miał poznać.
– Zima Muminków (1957)
Badaczka Sanna Tirkkonen przeanalizowała temat samotności w książce Tatuś Muminka i morze (1965), stwierdzając, że jest to centralny temat w twórczości Tove Jansson.
Poprzez różnorodne i znaczące relacje między Muminkami i ich przyjaciółmi, świat przyjaźni i miłości w opowieściach o Muminkach może nas wiele nauczyć.
Nie zapomnij – nawet Bobek jest zawsze mile widziany w Domu Muminków!