Muminki są głównymi bohaterami serii książek o Muminkach oraz komiksu o Muminku autorstwa Tove Jansson. Pełna przygód rodzina Muminków mieszka w swoim domu w Dolinie Muminków i przeżywa wiele przygód wraz z różnymi przyjaciółmi.

Włóczykij

Mądry wędrowiec
Włóczykij to filozof i wędrowiec, który ceni sobie proste przyjemności życia – wędkowanie, granie na harmonijce i samotne nocne spacery. Jest wolnym duchem, który nie przykłada wagi do posiadania rzeczy, a autorytety, takie jak strażnicy parku, chętnie kwestionuje. Bardzo ceni sobie niezależność, ale każdej wiosny wraca do Doliny Muminków, by spędzić czas ze swoim przyjacielem Muminkiem. Jest podziwiany za cichą pewność siebie i wiarę w siebie, zwłaszcza przez mniejszych i bardziej nieśmiałych mieszkańców Doliny.

,,To jest wieczór na piosenkę- pomyślał Włóczykij.- Na nową piosenkę, która składać się będzie w jednej części z nadziei, w dwóch z wiosennej tęsknoty, i której resztę stanowić będzie niewypowiedziany zachwyt, że mogę wędrować, że mogę być sam i że jest mi z sobą dobrze.”

(Opowiadania z Doliny Muminków,1962)

Maciupek

Maciupek to bojaźliwa postać, która boi się niemal wszystkiego – dopóki nie spotka kogoś, kto jest jeszcze bardziej przestraszony niż on sam. Mieszka w Dolinie Muminków, ale czuje się bardzo samotny, dlatego pewnego dnia wyrusza na poszukiwanie przyjaciela.

Spotyka wiele stworzeń, ale nikt się do niego nie odzywa. W końcu trafia na butelkę z wiadomością od samotnej dziewczynki, Miffle, i postanawia ją uratować przed straszną Buką. W czasie podróży doświadcza zarówno ciemnych, jak i jasnych stron życia, aż w końcu odnajduje kogoś równie samotnego jak on.

Maciupek występuje w książce„Kto pocieszy Maciupka?”

Panna Migotka

Marzycielka z głową pełną pomysłów
Panna Migotka to twórcza i pełna entuzjazmu marzycielka, której wyobraźnia często przydaje się podczas przygód. Jest zaradna i szybko reaguje w trudnych sytuacjach, co pozwala jej często ratować sytuację w oryginalny sposób – na przykład uratowała Muminka przed ośmiornicą z głębin przy pomocy rubinowego lusterka. Uwielbia odgrywać historie o pięknych dziewczętach i dzielnych bohaterach – oczywiście z sobą i Muminkiem w rolach głównych.

,,Muszę się uspokoić, inaczej rozsadzi mnie ze szczęścia.”

(Lato Muminków,1954)

Muminek

Odważny i wierny przyjaciel
Muminek jest życzliwy, troskliwy i ciekawski, kocha przyrodę i jest prawdziwym przyjacielem. Jego życie pełne jest przygód dzięki śmiałym towarzyszom i wyrozumiałym – choć nieco ekscentrycznym – Mamie i Tacie Muminka. Choć bywa wrażliwy, łatwo go urazić i nie chce nikogo zawieść, potrafi być odważny, kiedy sytuacja tego wymaga. Zawsze stara się widzieć pozytywy i z entuzjazmem podejmuje nowe doświadczenia, co czyni go świetnym towarzyszem.

,,Jakie podniecające jest życie!- pomyślał Muminek.- Wszystko może się nagle zmienić, i to zupełnie bez powodu!”

(Tatuś Muminka i Morze,1965)

Wiercipiętek

Wiercipiętek to nerwowy, roztargniony kolekcjoner, który mieszka w puszce po kawie. Zbiera wszystkie znalezione guziki, ale jest bardzo nieuważny i często gubi swoje zbiory. Ma ogon, nosi rondel na głowie i ubrania w opłakanym stanie. Poznał swoją żonę, Grokę, podczas przygody z Tatą Muminka. Ich dzieckiem jest Ryjek, który jednak mieszka z Muminkami.

Wiercipiętek, siostrzeniec wynalazcy Fredriksona, występuje w książce„Pamiętniki Tatusia Muminka”.

Filifionki

Lękliwe pedantki uwielbiające porządek i rutynę
Filifionki cenią sobie porządek, dyscyplinę i ustalone zasady. Panikują, gdy wszystko się miesza, a inni nie zachowują się tak, jak należy. Obsesyjnie sprzątają swoje domy i często dopiero kryzys pozwala im uwolnić się od niekończącej się listy obowiązków. Najbardziej znaną Filifionką w Dolinie Muminków jest Pani Filifionka.

,,Jak ja będę żyła bez sprzątania i gotowania? Przecież nic innego nie warto robić.”

(Dolina Muminków w listopadzie,1970)

Mała Mi

Mała, ale zawzięta
Mała Mi jest ognista i niezależna – malutka postać z ogromną osobowością! Znana z ciętego języka, szybkiego gniewu i figlarnej natury, wydaje się rozkwitać w niebezpiecznych sytuacjach i niekiedy czerpie przyjemność z drobnych nieszczęść innych. Mimo to jest lojalna, odważna i uczciwa – w kryzysie lepiej mieć ją po swojej stronie. Mieszka z Muminkami w ich domu.

,,Zbyt mało interesują mnie cudze tajemnice, żeby o nich opowiadać. Zresztą i tak każdy zdradzi się prędzej czy później.” 

(Tatuś Muminka i Morze,1965)

Przodek

Przodek to mały, szary i futrzasty troll z dużym nosem i długim czarnym ogonem. Nie mówi i nie je. WZimie Muminków Muminek wypuszcza Przodka z szafki w łaźni i poznaje go. Przodek przeprowadza się do Domu Muminków, gdzie urządza własne mieszkanko przy piecu kaflowym. Według Mamy Muminka, przodkowie zawsze mieszkali za piecami.

Tatuś Muminka

Ojciec kochający przygody
Tatuś Muminka uważa się za wielkiego myśliciela, utalentowanego gawędziarza i nieustraszonego podróżnika – i jego rodzina chętnie mu w tym wtóruje! Mama Muminka szczególnie pozwala mu „pomagać” (nawet jeśli inni nazwaliby to „wtrącaniem się”…). Jako niespokojny duch, czasem tęskni za przygodami lub czymś nowym i ekscytującym, ale jest honorowym Muminkiem, który zawsze stara się wypełniać swoje obowiązki.

,,Świat pełen jest wielkich, przedziwnych rzeczy, czekających na tych, którzy są na nie przygotowani.”

(Tatuś Muminka i Morze,1965)

Topik i Topcia

Nierozłączna para
Topik i Topcia to dwie nieśmiałe, małe istoty, które przybywają do Doliny Muminków z tajemniczą walizką. Są bardzo skryci i mówią własnym językiem. Mają zwyczaj przywłaszczać sobie rzeczy, ale nie robią tego ze złych zamiarów – zazwyczaj oddają, jeśli widzą, że właściciel bardzo tęskni.

(...zaczęli schodzić w dół doliny, rozmawiając tym szczególnym językiem, którym mówi każdy Topik i Topcia. (Nie wszyscy go rozumieją, ale najważniejsze jest to, że oni rozumieją się nawzajem).”

(W Dolinie Muminków,1948)

Bobek 

Uroczy łobuz
Bobek to małe, złośliwe stworzenie, które często sprawia kłopoty mieszkańcom Doliny Muminków. Jest złoczyńcą – i jest z tego dumny! Nigdy nie przepuści okazji do osiągnięcia własnych korzyści, zawsze knuje jakiś plan. Choć znany jest ze swojej nieuczciwości, rodzina Muminków z pewną dumą utrzymuje z nim dobre stosunki. Bobek ma futrzaste ciało, cienkie nogi i dwa czułki zamiast uszu.

„Co robisz, Bobek?”

„Zjadam twój dom. Całkiem nieźle smakuje!”

„A może przyniosę ci naleśnika zamiast tego?”

„Nie! Ale przynieś mi soli, twoim krzesłom bardzo jej potrzeba.”

(Muminek i bandyci, komiks, 1954)

Mimbla

Wyluzowana bajkopisarka
Mimbla to starsza siostra Małej Mi – jest osobą kreatywną i bardzo lubi opowiadać zmyślone historie. Już jako dziecko często opiekowała się licznym rodzeństwem, ale to było dla niej zbyt przytłaczające – zdecydowanie bardziej odpowiada jej niezależne życie w Dolinie Muminków, gdzie może robić, co tylko zechce. Czerpie radość z drobnych przyjemności i żyje chwilą.

,,Jestem teraz naładowana drapieżnością- myślała.- Mogłabym robić nie wiadomo co, ale nic nie robię. Jak to przyjemnie robić to, na co ma się ochotę.”

(Dolina Muminków w listopadzie,1970)

Piżmowiec

Piżmowiec to owłosiony filozof z wąsami i długimi fikuśnymi brwiami. Jest bardzo poważny i lubi spędzać czas samotnie. Gdy Tatuś Muminka zbudował most na rzece, przypadkowo zniszczył mu dom, przez co musiał wprowadzić się do Muminków. Lubi odpoczywać w hamaku i czytać swoją ulubioną książkę –„Bezużyteczność wszystkiego”. Najbardziej boi się utraty godności, co niestety często zdarza się w Domu Muminków. Później przeprowadza się do jaskini Ryjka, gdzie nikt mu nie przeszkadza.

Migotek 

Migotek to obowiązkowy i pomysłowy brat Panny Migotki. Jest niezwykle uzdolniony w budowaniu maszyn i tworzeniu wynalazków. Mieszkańcy Doliny Muminków często proszą go o pomoc w rozwiązywaniu trudnych problemów. Migotek to zapalony czytelnik – sam zdobywa wiedzę i chętnie dzieli się nią z innymi.

Kiedy trzeba, zakasuje rękawy i sprawnie organizuje nawet najbardziej skomplikowane przedsięwzięcia. Precyzja jest dla niego bardzo ważna. Nie waha się mówić, co myśli – przez co bywa uważany za przemądrzałego.

Podobnie jak jego siostra, Migotek zmienia kolor w zależności od nastroju. Po raz pierwszy pojawia się w książce„Kometa nad Doliną Muminków”.

Nini – niewidzialne dziecko

Nini to niewidzialna dziewczynka, która stała się niewidzialna z powodu długotrwałego złego traktowania. Trafia do rodziny Muminków z nadzieją, że dzięki ich trosce odzyska widzialność. Niewidzialna Nini jest uprzejma, grzeczna i – według Muminka i Małej Mi – nieznośnie słaba w zabawie.

Każdy z domowników stara się pomóc Nini na swój sposób. Dają jej poczucie bezpieczeństwa, uczą zabawy, zachęcają do zajmowania przestrzeni i wyrażania emocji.

Z czasem, przebywając z Muminkami, Nini się zmienia i staje się coraz bardziej widoczna. Widzialna Nini jest silna, zdecydowana, pełna emocji i zaskakuje wszystkich swoją zdolnością do działania.

Too-tiki

Praktyczna i życzliwa
Too-tiki to pragmatyczna i współczująca sąsiadka rodziny Muminków – dwie cechy, które cenią w niej ponad wszystko. Jest głęboko myśląca, żyje skromnie i w zgodzie z otoczeniem. Lubi samotność, ale chętnie pomaga potrzebującym. Nie narzuca nikomu sposobu życia – wierzy, że każdy powinien uczyć się na własnych doświadczeniach. Nie przejmuje się błahostkami i zawsze można na nią liczyć w trudnych sytuacjach.

,,Wszystko jest bardzo niepewne i to właśnie mnie uspokaja.”

(Zima Muminków,1957)

Pan Brisk

Pan Brisk to entuzjasta sportu, który ponad wszystko kocha zimno i aktywność fizyczną. Nosi wełniany sweter, czapkę z pomponem, rajtuzy i szeroki uśmiech. Próbuje nauczyć Muminki jazdy na nartach, łyżwach i pływania w lodowatej wodzie – z marnym skutkiem. Choć interesuje się wyłącznie sportem, Panna Migotka i Mimbla są nim zauroczone.

Emma – teatralna szczurzyca

Emma to zgorzkniała, pomarszczona, siwa szczurzyca teatralna. Poznaje Muminki, gdy powódź zmusza ich do zamieszkania w jej teatrze. Na początku podchodzi do nich z niedowierzaniem i trzyma się z dala. Narzeka na jedzenie i jest oburzona, że nie znają się na teatrze. Z czasem jednak pomaga Tatusiowi Muminka napisać sztukę, którą cała rodzina wystawia. Na próbie generalnej Emma zaskakuje wszystkich spokojem i cierpliwością – mimo że nic nie idzie zgodnie z planem.

Emma była żoną nieżyjącego już Kierownika Sceny – Filifionka, a jego siostrzenicą jest Pani Filifionka.

Bufka

Bufka to mała, wrażliwa postać, która często się użala nad sobą. Ma ciemne, proste włosy z przedziałkiem pośrodku. Często czuje się samotna i łatwo wpada w zły nastrój – nawet bez powodu. Odziedziczyła nerwowy temperament po swoich rodzicach. Wydaje się wręcz, że lubi być nieszczęśliwa. Gdy dostaje rolę w sztuce Tatusia Muminka jako tragiczna Primadonna, jest szczęśliwsza niż kiedykolwiek wcześniej.

Leśne dzieci

Leśne dzieci to dwadzieścioro czworo małych, zagubionych lub zapomnianych dzieci. Przebywają w parku pod przymusem, pilnowane przez strażnika. Zostają uwolnione przez Włóczykija, który chce się zemścić na strażniku – od tej pory traktują go jak bohatera. Z podziwem podążają za nim wszędzie, a Włóczykij nie ma innego wyjścia, jak tylko się nimi zaopiekować.

Latarnik

Latarnik mieszka samotnie na wyspie, na której Muminki postanawiają osiąść. Jest przerażony latarnią morską i trzyma się z dala od innych. Nie chce mieć kontaktu z rodziną Muminków, która sądzi, że to samotny rybak. Mała Mi podejrzewa, że je morskie trawy, a według Tatusia Muminka jest jak cień. Jakby nigdy się nie urodził. Gdy Muminki dowiadują się, że ma urodziny, organizują przyjęcie w latarni. Dzięki ciepłej atmosferze odzyskuje pewność siebie i znów przejmuje obowiązki latarnika.

Ryjek 

Ostrożny, ale entuzjastyczny towarzysz
Ryjek to młodszy towarzysz Muminka, adoptowany przez rodzinę Muminków we wczesnym dzieciństwie. Jest dobroduszny, lojalny, łatwo się ekscytuje i chętnie bierze udział w każdej przygodzie – choć często brakuje mu odwagi. Marzy o bogactwie i uwielbia wszystko, co świecące i cenne.

,,Ja zobaczyłem ją pierwszy- wołał Ryjek- więc ja powinienem wybrać jej imię! Czy nie byłoby zabawne, gdyby się po prostu nazywała ,,Ryjek”? Krótko i dobrze.”

(W Dolinie Muminków,1948)

Buka 

Niezrozumiana istota
Buka to uosobienie samotności. Jest zimna i osamotniona, budzi strach wśród mieszkańców Doliny Muminków. Ziemia zamarza pod jej stopami, a jej obecność przynosi melancholię. Szuka ciepła i światła, ale one zawsze ją omijają – dlatego jej samotna wędrówka trwa dalej.

,,Wpatrzona w lampę, lekko kiwała wielką głową, jej nogi tonęły w mroźnej, białej mgle. Gdy po chwili znów zaczęła wlec się wolno w stronę światła, niczym ogromny cień, szary i samotny (...).”

(Tatuś Muminka i morze,1965)

Mama Muminka 

Mama Muminka to ciepłe i opiekuńcze serce rodziny. Ma niezwykły dar sprawiania, że każdy czuje się przyjęty i bezpieczny. Jej sposób prowadzenia domu może się wydawać osobliwy – na przykład zamiast zmywać naczynia, zostawia je na deszczu – ale ma też buntowniczą duszę i ogromną miłość do zabawy. Przyroda jest dla niej bardzo ważna – troszczy się o ogród z taką samą czułością, z jaką troszczy się o rodzinę. Zawsze nosi ze sobą torebkę, w której znajdziesz rozwiązanie niemal każdego problemu – wraz z  suchymi skarpetkami, sznurkiem, korą, cukierkami i proszkiem na ból brzucha.

,,Tyle jest rzeczy, których się nie rozumie- szepnęła do siebie Mama Muminka.- Ale właściwie dlaczego zawsze miałoby się dziać tak, jakeśmy do tego przywykli?”

(Lato Muminków,1954)

Hatifnatowie

Niespokojni wędrowcy Doliny Muminków
Hatifnatowie to tajemnicze stworzenia, których jedynym celem w życiu jest ciągła wędrówka ku horyzontowi. Są bladoszaro-białe i przypominają łodygi grzybów z łapkami wyrastającymi z tułowia. Wyrastają z małych białych nasion – ale tylko wtedy, gdy zostaną zasiane w noc świętojańską – i mogą się naładować elektrycznością podczas burzy.

„…małe białe stworzonka, które nieustannie i niestrudzenie wędrują z miejsca na miejsce, w bezcelowej wędrówce, nie wiadomo po co”.

(Kometa nad Doliną Muminków,1946)

Paszczaki

Miłośnicy zasad i odpowiedzialności
Wszystkie Paszczaki mają pewne wspólne cechy: cenią porządek, wierzą w obowiązek i bardzo poważnie traktują przestrzeganie przepisów – dosłownie i bez wyjątków. Mają też skłonność do obsesyjnego kolekcjonowania (roślin, znaczków, owadów…). Bywają apodyktyczne i często pozbawione poczucia humoru, ale potrafią również zaskoczyć serdecznością i pogodą ducha.

,,Paszczak zawsze chodził w sukni, którą odziedziczył po swojej ciotce. Zdaje się, że wszystkie Paszczaki chodzą w sukniach. Dziwne to, ale jednak tak jest.”

(W Dolinie Muminków,1948)

Duch Wyspy

Duch Wyspy próbuje przestraszyć młodego Tatusia Muminka. Schody zaczynają skrzypieć, a jego pokój robi się zimny i złowieszczy. Kiedy duch kicha i uderza się w futrynę, strach Tatusia zamienia się w śmiech. Duch próbuje też nastraszyć pozostałych członków Królewskiej Kolonii – córkę Mimbli, Joka, Wynalazcę Fredriksona i Wiercipiętka – bez powodzenia. Zdesperowany, zaczyna ich straszyć bez przerwy. Ostatecznie zostaje zaproszony na specjalną Radę Duchów i mianowany członkiem Królewskiej Kolonii z tytułemPostrachu Wyspy Grozy.

Koń Primadonny 

To mówiący koń cyrkowej gwiazdy – Primadonny – który chętnie udziela innym rad miłosnych. Ma czarną sierść z kwiecistym wzorem oraz piękną, długą grzywę i ogon.

Koń Primadonny pojawia się w serii komiksowejMoomin falls in love (1956), gdzie Muminek ratuje Primadonnę i jej konia. Muminek zakochuje się w Primadonnie, co wywołuje smutek i zazdrość u Panny Migotki. Dzięki pomocy Mimbli i konia Primadonny, Muminek i Panna Migotka uświadamiają sobie, że to siebie naprawdę lubią.

Homek Toft

Homek Toft to cichy, nieśmiały chłopiec o wielkich oczach i potarganych włosach. Często czuje się samotny i nie na miejscu. Mieszka samotnie pod plandeką w łodzi Paszczaka i opowiada sobie historie o Dolinie Muminków. Pewnej jesieni postanawia wyruszyć do Doliny, ale wszystkie Muminki już ją opuściły – nikt nie wie, czy kiedykolwiek wrócą. W domu znajduje starą książkę z trudnymi słowami, których nie rozumie – uznaje ją za opowieść i przy pomocy wyobraźni tworzy istotę, która okazuje się ogromna i agresywna.

Toft jako jedyny zostaje w Domu Muminków, by ich powitać –jeśli wrócą.

Czarnoksiężnik

Czarnoksiężnik mieszka na szczycie góry na końcu świata, w domu bez dachu, wypełnionym klejnotami. Jeździ po świecie na latającej panterze, szukając czerwonych rubinów. Posiada magiczne moce i potrafi zmieniać się w co tylko chce, ale najczęściej wygląda jak brodaty mężczyzna o czerwonych oczach, białych rękawiczkach, pelerynie i czarodziejskim kapeluszu, w którym gromadzi rubiny.

Czarodziej jest obsesyjnie zafascynowany rubinami. Ponad wszystko pragnie zdobyćRubin Króla – największy rubin na świecie. Ku zaskoczeniu, pewnego dnia znajduje go w Dolinie Muminków. Początkowo budzi lęk, ale Muminki uznają, że ktoś, kto je naleśniki,nie może być aż tak groźny.

Lodowa Pani

Raz do roku, każdej zimy, Lodowa Pani pojawia się w Dolinie Muminków. Ze strachu większość stworzeń trzyma się z daleka, gdy nadchodzi, z wyjątkiem tych, którzy zapomnieli, że jest w drodze. Gdy spojrzysz w oczy Lodowej Pani, zamarzasz i zamieniasz się w lód.

Tove Jansson nigdy nie narysowała Lodowej Pani, ale została opisana jako niezwykle piękna kobieta, biała jak śnieg, o zimnych, niebieskich oczach.