Włóczykij to filozof i wędrowiec, któremu przyjemność w życiu sprawiają proste rzeczy - łowienie ryb, gra na harmonijce czy samotne nocne spacery. Jest wolnym duchem, obojętnym na posiadanie rzeczy, a swoją niezależność ceni ponad wszystko. Wyzwania stawiane przez autorytety, takie jak Dozorca Parku, traktuje z lekkim uśmiechem. Choć w Dolinie Muminków spędza jedynie wiosny, aby spotkać się z przyjacielem Muminkiem, jest postacią powszechnie podziwianą za cichą pewność siebie i wiarę w siebie, szczególnie przez mniejsze i bardziej nieśmiałe stworzenia zamieszkujące Dolinę.
Chociaż dla innych Włóczykijzdaje się być osobą raczej samotniczą, to zawsze można liczyć na jego pomoc, gdy ktoś znajdzie się w tarapatach. Pewnego razu, na chwilę, został nawet opiekunem dla dwudziestu czterech zagubionych leśnych maluchów. Wolność to najważniejsza rzecz na świecie, ale Włóczykijnie jest obojętny na potrzeby innych i traktuje swoje odpowiedzialności poważnie. Wie, że Muminekbardzo za nim tęskni, gdy wyrusza w podróż, dlatego zawsze zostawia pocieszający list, w którym obiecuje wrócić pierwszego ciepłego dnia wiosny.
Włóczykijźle się czuje na myśl o posiadaniu czegokolwiek
Włóczykijnosi tylko te rzeczy, które naprawdę są mu potrzebne, a jego dobytek mieści się w plecaku. Mieszka w namiocie, który ma ten zielony, letni kolor, który sprawia, że człowiek ma wrażenie, że za oknem świeci słońce. Rozbija go nieopodal Domu Muminków przez całe lato. Wstęp do jego obozowiska jest możliwy tylko za zaproszeniem, często bardzo oczekiwanym – wiele istot przyciąga go swoją tajemniczością i życzliwością.
Ojcem Włóczykijabył Jok, drogi przyjaciel Taty Muminka, który pojawił się w książce Pamiętniki Tatusia Muminka (1950). Jego matką była Mimbla, co oznacza, że Mała Mi, młodsza Mimblaoraz wszystkie inne dzieci Mimbli są jego przyrodnim rodzeństwem.
Po raz pierwszy pojawia się w książce Kometa nad Doliną Muminków (1946).
Jaki talent posiada Włóczykij?
Włóczykij jest utalentowanym muzykiem. Gra na flecie i harmonijce oraz komponuje własne utwory, zwykle inspirowane naturą. Rozumie, jak ważne jest, by melodie pojawiały się w swoim własnym czasie i jak znaleźć równowagę między radością a melancholią. Wszystkie stworzenia w Dolinie Muminków – od rodziny Muminków po małe stworki i jeże z lasu – uwielbiają słuchać jego gry.
Co sprawia, że Włóczykij czuje się niekomfortowo?
Włóczykij źle się czuje na myśl o posiadaniu czegokolwiek – podróżuje bardzo lekko, woląc, by głowa była pełna myśli, a ręce wolne. Szczególnie niepokoi go posiadanie czegokolwiek nowego. Zakupy są dla niego dużym wyzwaniem. Raz, gdy odwiedzał wiejski sklep, ogłosił, że potrzebuje nowych spodni, a nawet przymierzył jedną parę, ale natychmiast musiał je oddać, ponieważ były zbyt nowe i czyste.
Mało znany fakt o Włóczykiju:
Na pierwszych rysunkach Włóczykij wydaje się łysy pod swoim nieco zniszczonym zielonym filcowym kapeluszem (który czasem zdobią tylko pióra lub kilka kwiatów). Dopiero w późniejszych ilustracjach Tove Janssonnadała mu krótkie, potargane brązowe włosy.
Cytaty Włóczykija:
“Wszystko, co widzę do mnie należy, cała Ziemia, jeśli chcesz wiedzieć. I to mnie raduje.” (Kometa nad Doliną Muminków, 1946)
“A teraz pozrywamy wszystkie tablice i każda trawka będzie mogła rosnąć, jak zechce.” (Lato Muminków, 1954)
“Włóczykij był pogodny, wiedział mnóstwo różnych rzeczy, ale nie mówił o nich bez potrzeby. Czasem tylko opowiadał o swoich podróżach i wtedy odczuwało się rodzaj dumy, jakby się było dopuszczonym do udziału w jakimś tajnym sprzysiężeniu.” (Lato Muminków, 1954)
“Będziecie musieli wycierać nosy w spódnice, koszule i co tam jeszcze macie na sobie.” (Lato Muminków, 1954)
“Gdy zaczęło dnieć, Włóczykij poszedł na brzeg morza po swoje pięć taktów. Przebrnął przez wał wodorostów i kawałków drewna i stanął, czekając na piasku. Zjawiły się natychmiast, jeszcze piękniejsze i prostsze, niż się spodziewał.” (Dolina Muminków w listopadzie, 1970)
“To jest wieczór na piosenkę (...), która składać się będzie w jednej części z nadziei, w dwóch z wiosennej tęsknoty, i której resztę stanowić będzie niewypowiedziany zachwyt, że mogę wędrować, że mogę być sam i że jest mi z sobą dobrze.” (Opowiadania z Doliny Muminków, 1962)